Bezgotówkowe darowizny

Terminale płatnicze służą już nie tylko do płacenia kartą lub smartfonem za zakupy czy do regulowania rachunków w restauracji albo punktach usługowych. Coraz częściej bywają wykorzystywane przez różne organizacje charytatywne do… zbierania datków i przyjmowania darowizn. W związku z tą nową funkcją terminala płatniczego w naszym codziennym języku pojawiły się i upowszechniają nowe określenia takie jak ofiaromat, datkomat, dobromat, kiosk charytatywny czy wirtualna skarbona.

E-skarbona

Podczas różnych akcji i kwest charytatywnych zazwyczaj wrzucamy gotówkę do puszek trzymanych przez wolontariuszy lub do ustawionych w wyznaczonych miejscach skarbon. Pozyskiwanie przez organizacje dobroczynne środków na pomoc potrzebującym w ten sposób stało się bardzo utrudnione w czasie pandemii COVID-19, kiedy kontakty międzyludzkie zostały bardzo ograniczone. W tej sytuacji dobrym rozwiązaniem okazały się płatności bezgotówkowe. Tradycyjne puszki i skarbony zastąpiły samoobsługowe terminale płatnicze ustawione w łatwo dostępnych i odwiedzanych przez wiele osób miejscach, np. w dużych sklepach, centrach handlowych czy kościołach.

Z takiego rozwiązania korzysta na przykład fundacja prowadząca w Białymstoku hospicjum domowe dla dzieci. W jednym z supermarketów ustawiła datkomat, za pomocą którego można bezgotówkowo przekazać darowiznę na pomoc ciężko chorym małym pacjentom. Jak działa takie urządzenie? Terminal przeznaczony do przekazywania darowizn jest zamontowany na specjalnym stojaku i połączony z tabletem. Na nim wyświetlane są informacje o fundacji, do której wpłyną wpłacone pieniądze. Urządzenie umożliwia wybranie kwoty, którą chcemy przekazać – można ją wybrać z listy zasugerowanych wartości albo wprowadzić własną. Transakcję realizujemy poprzez zbliżenie karty płatniczej do terminala i w razie potrzeby zatwierdzenie operacji PIN-em (to zależy od wysokości darowizny lub indywidualnych ustawień w bankowości elektronicznej darczyńcy). Pieniądze trafiają bezpośrednio na konto fundacji. Po dokonaniu transakcji zazwyczaj usłyszymy lub zobaczymy na ekranie podziękowanie nagrane wcześniej przez beneficjenta naszej darowizny.

Nie tylko terminal

Bezgotówkowe zbiórki charytatywne można prowadzić nie tylko za pomocą terminala płatniczego. Firmy wprowadzające innowacje w płatnościach bezgotówkowych proponują również rozwiązania niewymagające korzystania z terminala. Do takich rozwiązań należą naklejka fundraisingowa i karta wpłatnicza, wykorzystujące kod QR. Jak one działają?

Naklejka fundraisingowa posiada moduł NFC (jest to technologia umożliwiająca komunikację krótkiego zasięgu, wykorzystywana m.in. do płatności mobilnych), kod QR, hologram zabezpieczający oraz indywidualny numer i link do zbiórki charytatywnej.

Aby wpłacić datek na konto konkretnej fundacji czy stowarzyszenia, należy zeskanować smartfonem kod QR umieszczony na specjalnej naklejce wygenerowanej dla konkretnej zbiórki. Zeskanowany kod przekieruje do listy, z której możemy wybrać kwotę darowizny. Przekazanie darowizny może się odbywać przez Google Pay lub Apple Pay albo za pomocą karty płatniczej – wtedy jednak trzeba podać dane karty. Teraz jeszcze trzeba zatwierdzić transakcję i nasz datek wędruje na konto fundacji.

Rodzi się pytanie, czy taka forma przekazywania darowizn na cele charytatywne jest bezpieczna. I w jaki sposób fundacje czy stowarzyszenia przyjmujące darowizny uzyskują naklejki fundraisingowe?

Naklejki takie są generowane na zamówienie konkretnej organizacji zamierzającej w ten sposób zbierać środki na realizowane przez siebie cele. To firma generująca naklejkę we współpracy z operatorem płatności weryfikuje wiarygodność beneficjenta zbiórki. Skanowanie kodu QR umieszczonego na naklejce wywołuje odpowiednią stronę płatności szyfrowaną bezpiecznym protokołem https. Wszystkie płatności autoryzowane są przez operatorów płatności, którzy działają pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego. Płatności posiadają także certyfikat PCI Service Provider Level 1, który jest najwyższym możliwym certyfikatem bezpieczeństwa na rynku płatności online. Firma generująca naklejki fundraisingowe nie gromadzi ani w żaden sposób nie przetwarza danych kart płatniczych, użytych do wpłacenia darowizny – są one szyfrowane i zabezpieczone przez operatora płatności.

Naklejkę z kodem QR można zastąpić kartą wpłatniczą. Takie rozwiązanie zaproponował jeden z portali służących do crowdfundingu, czyli – najogólniej mówiąc – zbierania w internecie pieniędzy na określone cele. Kod QR umieszczony jest na karcie podobnej do karty płatniczej, a zasada działania jest taka sama jak w przypadku naklejki fundraisingowej.

Przekazywanie bezgotówkowych darowizn umożliwia też aplikacja wykorzystująca system BLIK. Może ona być stosowana podczas kwest czy różnych zbiórek ulicznych. Aplikację instaluje na swoim telefonie osoba kwestująca. Darczyńca natomiast musi korzystać z systemu BLIK, żeby przekazać darowiznę. Bardziej tradycyjną metodą bezgotówkowego wspierania wybranych organizacji dobroczynnych są przelewy na konto organizacji – można ustawić stałe zlecenie przelewu konkretnej kwoty, na przykład co miesiąc przez konkretny okres lub bezterminowo.

Ofiaromat zamiast koszyka

Bezgotówkowe transakcje stają się coraz popularniejsze także w kościołach. Pierwsze w Polsce urządzenie tego rodzaju pojawiło się w 2018 roku w prowadzonej przez jezuitów parafii w Jastrzębiej Górze. Pierwsze w Europie ofiaromaty pojawiły się we Francji w 2016 roku.

W naszym kraju pomysł wprowadzenia ofiaromatów do kościołów na szerszą skalę powstał w krakowskiej wspólnocie Głos na Pustyni – informuje Katolicka Agencja Informacyjna. W Krakowie udało się go wprowadzić w życie dzięki współpracy świeckich liderów katolickich wspólnot z biurem ekonomicznym archidiecezji krakowskiej. W 2019 roku w całej Polsce funkcjonowało już prawie 100 takich urządzeń, przede wszystkim w dużych miastach. Ofiaromaty w kościołach sprawdziły się doskonale w czasie lockdownu spowodowanego pandemią, kiedy niemożliwe było składanie ofiar na utrzymanie parafii w czasie nabożeństw. Z powodu ograniczenia liczby uczestników nabożeństw wierni przychodzili na modlitwę do kościoła poza Mszą św. i wtedy bezgotówkowo wpłacali ofiary, korzystając z ofiaromatu. Urządzenie to działa na takiej samej zasadzie, jak opisana wyżej e-skarbona i umożliwia złożenie ofiary zbliżeniowo przez użycie karty płatniczej lub telefonu wyposażonego w aplikację bankowości mobilnej albo system płatności mobilnych. Można wybrać jedną z kilku widocznych na wyświetlaczu urządzenia kwot lub wprowadzić własną.

Sprawdź, zanim wpłacisz

Przed udzieleniem wsparcia organizacji charytatywnej warto sprawdzić jej wiarygodność i dowiedzieć się, na co zostaną wykorzystane zebrane fundusze. Jak to zrobić?

Zacząć należy od sprawdzenia, czy organizacja dobroczynna, której zamierzamy przekazać darowiznę, jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zyskamy w ten sposób pewność, że działa ona legalnie. Warto też sprawdzić, czy ma status organizacji pożytku publicznego – w ten sposób dowiemy się, że gospodarowanie zebranymi przez nią pieniędzmi podlega ścisłej kontroli. Informacje o organizacjach pożytku publicznego można znaleźć na stronach: www.pozytek.gov.pl, www.ngo.pl lub www.ms.gov.pl. Aby uzyskać jak najwięcej informacji o organizacji, dobrze jest też wejść na jej stronę internetową i sprawdzić, jakiego rodzaju działalność prowadzi, kto może skorzystać z jej pomocy, jakie projekty realizuje. Można też zajrzeć do statutu, w którym powinny być jasno określone jej cele. Warto też poczytać opinie w mediach społecznościowych.

Korzystając z bezgotówkowych form przekazywania darowizn czy składając w ten sposób ofiarę w kościele, należy pamiętać o zachowaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa: chronić dane karty płatniczej (jej numer oraz PIN), której używamy do przekazania darowizny; nie należy przekazywać nikomu karty i nie wolno jej stracić z oczu ani na chwilę; nie należy korzystać z terminala, gdy nie mamy pewności, że jest bezpieczny – lepiej zrezygnować, kiedy wygląd urządzenia budzi jakiekolwiek wątpliwości; należy upewnić się, że wyposażona w terminal osoba kwestująca jest do tego upoważniona i nie podszywa się pod przedstawiciela organizacji charytatywnej.•

Wygraj nagrody!

• Przeczytaj uważnie tekst z cyklu „Bank pod ręką”, rozwiąż krzyżówkę, znajdującą się na ostatniej stronie dodatku telewizyjnego, i odczytaj hasło utworzone z ponumerowanych liter. Nagrody czekają! • Atrakcyjne nagrody czekają również na uczestników zabawy dostępnej na internetowej stronie cyklu „Bank pod ręką”. Wystarczy wejść na: www.ekonomia.gosc.pl i rozwiązać quiz lub wypełnić ankietę dotyczącą treści artykułu z cyklu „Bank pod ręką”.